Selasa, 02 Agustus 2011

RPP BAHASA JAWA XI YENI 2011


RENCANA PELAKSANAAN PEMBELAJARAN   01

Nama Sekolah
:
SMA N 5 Semarang
Mata Pelajaran
:
Bahasa Jawa
Kelas/Program/ Semester
:
XI IPA-IPS/ 1
Pertemuan ke-
:
1
Alokasi Waktu
:
2 X 45 menit
Standar Kompetensi
:
Mendengarkan
Mampu mendengarkan dan memahani wacana lisan nonsastra maupun sastra dalam berbagai ragam bahasa Jawa.
Kompetensi Dasar
:
Mendengarkan sambutan atau khotbah yang disampaikan secara langsung atau rekaman

Indikator
:
·     Mengidentifikasi pokok-pokok isi sambutan yang didengarkan
·     Menyebutkan isi sambutan yang didengar
·     Menyampaikan secara lisan isi sambutan yang didengarkan
·     Menanggapi secara lisan isi sambutan yang didengarkan
·     Menyusun sambutan dengan topik lain menggunakan ragam bahasa krama

A.           Tujuan Pembelajaran

1.    Peserta didik dapat mengidentifikasi  pokok-pokok isi sambutan yang didengarkan melalui rekaman/media elektronik
2.    Peserta didik dapat menyebutkan isi sambutan yang didengar melalui rekaman/media elektronik
3.    Peserta didik dapat menyampaikan secara lisan isi sambutan yang didengarkan melalui rekaman/media elektronik
4.    Peserta didik dapat menanggapi secara lisan isi sambutan yang didengarkan melalui rekaman/media elektronik
5.    Peserta didik dapat menyusun sambutan dengan topik lain menggunakan ragam bahasa krama melalui rekaman/media elektronik


B.            Materi Ajar

Sambutan/ khotbah/ pidato
Serorah yaiku medharake gagasan sarana lesan kang ditujukake marang wong akeh. Sesorah iku gedhe banget mupangate antarane kanggo sarana sesambungan karo masyarakat kanthi langsung, supaya apa kang dikarepake bisa langsung dimangerteni. Ancas utawa tujuwane sesorah yaiku:
1.      Aweh panglipur marang wong liya
2.      Menehi kabar/informasi
3.      Mbujuk wong liya supaya melu apa kang diandharake
Tuladha:
Pamitan

Assalamualaikum wr.wb
     Bapak kepala sekolah ingkang dhahat kinabekten, bapak ibu guru ingkang kinurmatan, saha adhik-adhik ingkang kula tresnani.
     Puji syukur konjuk dhumateng Gusti Allah Ingkang Maha Agung, ingkang sampun ngluberaken rahmat tuwin hidayah satemah kula panjenengan sedaya saged makempal wonten aula SMAN 5 Semarang kangge ngawontenaken pepisahan.
     Bapak ibu guru ingkang dhahat kinurmatan, boten kesupen kula ingkang minangka wakilipun putra-putri kelas tiga ngaturaken agunging panuwun ingkang tanpa pepindhan, awit keikhlasan saha sih katresnan bapak ibu guru anggenipun nggulawentah dhumateng para siswa, satemah saged ngrampungaken kuwajiban sadangunipun tigang taun kanthi tinengeran tampi ijasah.
     Bapak ibu guru tuwin adhik-adhik sedaya, sekedhap malih kula sakanca badhe nilar pawiyatan menika ingkang kula tresnani. Awrat anggen kula matur, jalaran badhe nilar guru saha adhik-adhik sedaya. Jalaran kawontenan kedah mekaten, pramila kanthi awrating manah kula sakanca nilaraken bapak ibu guru tuwin adhik-adhik. Sanadyan sampun pepisahan, ateges tebih ing netra, mawantu-wantu kula tansah nyuwun supados tansah celak ing penggalih.
     Wonten pepanggihan temtu wonten pepisahan, punika kados sampun kinodrat, boten kenging dipunselaki malih. Ingkang punika sanadyan mataun-taun kempal kaliyan bapak ibu saha adhik-adhik, ing dinten menika kula sakanca kapeksa nyuwun pamit badhe nglajengaken ngangsu kawruh wonten ing pawiyatan luhur. Kula sakanca nyuwun tambahing pangestu. Kosok wangsulipun kula tuwin kanca-kanca tansah memuji dhumateng ngarsanipun Gusti Ingkang Maha Kuwaos, supados bapak Ibu saha adhik-adhik angsal rahmating Pangeran, wilujeng boten wonten alangan satunggal menapa.
     Kula kinten boten prayogi menawi atur pamitan menika kula panjang wiyaraken. Kula tansah nyuwun tambahing pangestu supados wilujeng ing sedayanipun. Menawi wonten kirangtrepipun tuwin kirang tata krama anggen kula matur, kula nyuwun agunging samodra pangaksami. Ing wasana kula kantheni sesanti “ali-ali ilang matane, aja lali karo kancane”. Nuwun.
Wassalamualaikum wr. wb.


C.           Metode Pembelajaran
Tanya jawab; Inkuiri; Diskusi; dan Penugasan
D.           Kegiatan Pembelajaran
No
Kegiatan
Waktu

1.




2.

































3.

Kegiatan Pendahuluan
Motivasi:
·      Guru meminta salah satu peserta didik untuk menyampaikan sepenggal sambutan

Kegiatan Inti
2.1 Eksplorasi
  • Peserta didik mendengarkan pembacaan sambutan secara mandiri.
·      Guru membimbing peserta didik untuk mengidentifikasi tema sambutan
2.2    Elaborasi
  • Peserta didik menyebutkan tema sambutan
  • Peserta didik bekerja keras mengidentifikasi pokok-pokok isi sambutan yang didengar.
  • Peserta didik secara berkelompok melakukan diskusi, menerima pendapat secara terbuka, demokratis dan toleransi dengan kelompok lain
·         Secara berkelompok, peserta didik menyebutkan isi sambutan
·         Setiap juru bicara dalam kelompok  secara komunikatif  menyampaikan lisan isi sambutan yang didengarkan
·         Setiap kelompok secara demokratis memberi tanggapan kepada kelompok lain yang menyampaikan isi sambutan.
·         Peserta didik bersama-sama mengambil satu kesepakatan tentang isi sambutan dengan arahan guru.
·         Peserta didik secara kreatif menyusun sambutan dengan topik lain menggunakan ragam bahasa krama.
2.3    Konfirmasi
·      Guru memberikan umpan balik positif atas hasil diskusi dan tanggapan peserta didik mengenai sambutan
·      Guru melakukan pengamatan atas kinerja peserta didik dalam mendengarkan sambutan
·      Guru memberikan penghargaan atas keberhasilan siswa mendengarkan sambutan dengan baik.
·      Guru memberi motivasi kepada peserta didik yang belum berpartisipasi aktif


Kegiatan Penutup

·       Guru meminta siswa secara mandiri untuk menyampaikan secara lisan hasil musyawarah didengar
5.1    Penugasan Terstruktur
  • Guru memberi tugas kepada siswa untuk menjawab pertanyaan-pertanyaan yang berkaitan dengan materi mendengarkan sambutan/khotbah.
5.2    Kegiatan Mandiri Tak Terstruktur
  • Guru memberi tugas untuk mendengarkan sesorah pada suatu acara yang ada dilingkungan tempat peserta didik tinggal baik secara langsung secara mandiri.


5




75

































10




E.           Penilaian Hasil Belajar
Ø  Butir Penilaian:
1.      Apa tema sesorah ing dhuwur?
2.      Sesorah mau diandharake ing acara apa?
3.      Miturut wacan sapa sing paring sesorah?
4.      Kepriye carane nerusake lelabuhane para pahlawan?
5.      Apa pangajabe Ketua RW 03 ing dhuwur?


Ø  Skor Penilaian:
No
Kunci Jawaban
Kriteria Ketepatan
Benar
Setengah
Salah
1
Kamardikan RI
10
5
0
2
Dinten proklamasi kamardikan RI
20
10
0
3
Ketua RW 03 desa Sriwulan
20
10
0
4
Carane nerusake lelabuhane pahlawan kanthi ambangun nagari mardika punika makmur.
30
15
0
5
Pangajabe ketua RW supados para warga sageda hanggadahi watak ingkang saged ngrembakakaen semangat nasionalisme kagem bangsa lan nagara
20
10
0

Total Nilai
100
50


F.            Media/ Sumber Pembelajaran
·        Buku Pranata Adicara Basa Jawi
·        Buku Memetri Basa Jawa Kelas XI
·        Damar Kelas XI (MGMP BASA JAWA SMA DAN MA KOTA SEMARANG)
·        Rekaman sesorah
                                                                                                                                                                                                                                                      Semarang, 19 Juli 2011                      
Mengetahui,                                                   
Kepala Sekolah                                                           Guru  Mata Pelajaran
                                               

Drs. Waino S, S.Pd,M.Pd                                         Yeni Rahmawati, S.Pd
NIP 19550701 198703 1 003                                    











RENCANA PELAKSANAAN PEMBELAJARAN   02

Nama Sekolah
:
SMA N 5 Semarang
Mata Pelajaran
:
Bahasa Jawa
Kelas/Program/ Semester
:
XI IPA-IPS/ 1
Pertemuan ke-
:
2
Alokasi Waktu
:
2 X 45 menit
Standar Kompetensi
:
Berbicara
Mampu mengungkapkan pikiran, pendapat, gagasan, dan perasaan secara lisan sastra maupun nonsastra dengan menggunakan berbagai ragam dan unggah-ungguh bahasa Jawa.                                                            
Kompetensi Dasar
:
Naskah pambagyaharja
Indikator
:
·      Menentukan pokok isi sambutan dalam bentuk pambagyaharja
·      Menyusun kerangka sambutan dalam bentuk pambagyaharja
·      Mengembangkan kerangka sambutan yang berbentuk pambagyaharja sesuai dengan unggah-ungguh bahasa Jawa
·      Menyampaikan secara lisan sambutan berbentuk pambagyaharja sesuai dengan lafal, intonasi dan irama yang tepat.

A.           Tujuan Pembelajaran

·           Peserta didik dapat menentukan pokok isi sambutan dalam bentuk pambagyaharja melalui penyampaian pambagyaharja dalam bentuk lisan
·           Peserta didik dapat menyusun kerangka sambutan dalam bentuk pambagyaharja melalui penyampaian pambagyaharja dalam bentuk lisan
·           Peserta didik dapat mengembangkan kerangka sambutan yang berbentuk pambagyaharja sesuai dengan unggah-ungguh bahasa Jawa
·           Peserta didik dapat menyampaikan secara lisan sambutan berbentuk pambagyaharja sesuai dengan lafal, intonasi dan irama yang tepat.


B.            Materi Ajar

PAMBAGYAHARJA
Bismillahirrohmanirrohim
Assalamu ‘alaikum Wr. Wb.

Para pepundhen, para sepuh, para pinisepuh ingkang pantes pinundhi, para pangemban pangembating praja, para satriyaning nagari ingkang pantes kinurmatan, para kadang wredha mudha ingkang bagya mulya, para tamu kakung putri ingkang pantes sinudarsana.
Keparenga kula mambeng anggen panjenengan sadaya katemben wawan pangandikan, karana kula piniji Bapak Santosa  sekalihan, kinen ngaturaken wudharing gantha babaring sedya, raos suka ebahing manah bingah saha lekasing sedya wigatosing gati ing kalenggahan punika.
Minangka purwakaning atur langkung rumiyin sumangga panjenengan sadaya kula dherekaken atur puji syukur wonten ngarsa dalem Gusti Allah ingkang Maha Agung, karana sih wilasa miwah barkah ingkang rumentah dhumateng panjenengan sadaya dalasan kula saengga taksih saget kempal manunggal kanthi pinayungan karaharjan tebih ing sambekala.
Para lenggah ingkang sinuba ing pakurmatan, madyaning wiwahan punika panjenenganipun Bapak Santosa sekalihan lumantar kula ngambali ngaturaken sugeng rawuh sinarengan raos pãnuwun ingkang tanpa pepindhan, kasuwun tansah lelenggahan kanthi mardu mardikaning penggalih, wondene lekas wekasing sedya wigatosing gati kula aturaken ing mriki, nadyan panjenengan sadaya hambok bilih sampun ngawuningani gatining sedya ing palenggahan punika ingkang sampun sinerat ing kintaka wara punapa dene jawilan.
Nun inggih netepi darmaning asepuh Bapak Santosa sekalihan ing kalenggahan punika mahargya suta hamiwaha siwi, ngentas pitulus kenya putrinipun ingkang sesilih namipun Rr. Sinta Arum kaleksanan dhaup kallyan Bagus Hari Laksana priya tanaya panjenenganipun
Bapak Suseno sekalihan ingkang pidalem ing Sragen ingkang sampun kalampahan ijab miturut satataning adat kanthi pinayungan karaharjan tebih ing sambekala, ingkang punika panyuwunipun
Bapak Santosa (ingkang mengku gati) wonten ngarsa panjenengan sadaya mugi wontena lilaning panggalih para tamu kakung putri paring jurung puja hastawa puji hastuti dhumateng temanten sarimbit anggenya badhe gesang wonten ing alam bebrayan tansah runtut atut miwah bagya mulya sembada ingkang jinangka basuki kang kaesthi.
Para lenggah kakung putri ingkang satuhu kinurmatan, kaleksananing pahargyan ing kalenggahan punika saged kalampahan karana sih pambiyantunipun para sanak kadang pawong mitra langkung - langkung para warga RT 04 ingkang punika hambok bilih panjenenganipun Bapak Santosa (ingkang mengku gati) mboten saged mangsulaken karana lahir, amung kasumanggakaken wonten ngarsanipun Gusti Ingkang Maha Agung mugi sih kadarman panjenengan dadosa ngamal kasaenan.
Para tamu kakung putri ingkang pantes sinudarsana Bapak Santosa  sekalihan lumantar kula tansah hanglenggana budi dayaning manungsa kirang sampurna, hambok bilih anggenipun nampi kerawuhan panjenengan sadaya, kiranging tanggap tangguh gupuh mugi diagung pangaksama, mboten kekilapan dhumateng para kadang mudha taruna anggenipun sami nawung kridha aleladi wonten ngarsa panjenengan sadaya, hambok bilih wonten kiranging suba sita lumantar kula tansah nyuwun agenging pangaksama panjenengan sadaya.
Hing wasana minangka pepuntoning aturipun Bapak Santosa sekalihan lumantar kula hambok bilih wonten kiranging boja miwah krama mugi para tamu ngluberaken samodra pangaksama ingkang agung, kula minangka talanging basa kathah atur kula ingkang mboten hanuju prana labet kula ugi hanglenggana kiranging seserepan miwah kirang pana dhumateng ing reh suba sita, basa tuwin sastra, kula amung tumadhah lubering pangaksama, salajengipun wekdal kula aturaken wangsul dhateng kadang panatacara.
Akhirul kalam Wassalamu ‘alaikum Wr. Wb.

C.           Metode Pembelajaran

Tanya jawab; Inkuiri; Diskusi; Belajar dalam kelompok; dan Penugasan

D.           Kegiatan Pembelajaran

No
Kegiatan
Waktu
1.



2.




























3.
Kegiatan Awal
Motivasi:
Guru  bertanya jawab tentang pambagyaharja.
Kegiatan Inti
2.1    Eksplorasi
·         Peserta didik menyimak  sambutan dalam bentuk pambagyaharja.
·         Peserta didik membaca sepenggal naskah pambagyaharja sebagai apersepsi.
·         Peserta didik memperoleh informasi tentang pambagyaharja.
2.2    Elaborasi
  • Peserta didik menerima pendapat secara terbuka, demokratis dan toleransi tentang tema yang disampaikan peserta didik yang lain.
  • Peserta didik menemukan pokok-pokok isi pidato dalam ragam basa krama
  • Peserta didik memahami isi pokok naskah pidato
2.3    Konfirmasi
·         Peserta didik secara mandiri  menentukan  pokok isi sambutan dalam bentuk pambagyaharja.
·         Peserta didik menyusun  kerangka sambutan dalam bentuk pambagyaharja
·         Peserta didik secara kreatif mengembangkan  kerangka sambutan yang berbentuk pambagyaharja sesuai dengan unggah-ungguh bahasa Jawa
·         Peserta didik secara komunikatif menyampaikan  secara lisan sambutan berbentuk pambagyaharja  sesuai dengan lafal, intonasi dan irama yang tepat.
·         Peserta didik menanggapi  secara komunikatif penyampaian pambagyaharja yang disampaikan temannya.
·         Guru memberikan kejelasan tentang penyampaian pambagyaharja yang baik.

 

Penutup

Guru menunjuk siswa secara mandiri untuk menanggapi  secara komunikatif penyampaian pambagyaharja yang disampaikan temannya.
2.1    Penugasan Terstruktur
·         Guru memberikan pertanyaan-pertanyaan berkaiatan dengan sambutan dalam bentuk pambagyaharja.
·         Guru memberikan tugas terstruktur pada peserta didik untuk mengembangkan teks pambagyaharja.
2.2    Kegiatan Mandiri Tak Terstruktur
·         Guru memberi tugas tidak terstruktur sebagai pengayaan materi tentang menyampaikan sambutan  dalam bentuk pambagyaharja secara berkelompok dengan memvideokan penyampaian pambagyaharja yang baik dengan teks yang telah ditentukan.
5



75




























10



 



E.            Penilaian Hasil Belajar

Ø  Butir Penilaian:
Wangsulana pitakon ngisor iki!
1.      Apa tema pambagyaharja ing dhuwur?
2.      Tulisen pokok-pokok pambagyaharja ing jero kothak ngisor iki!
PETHILAN PAMBAGYAHARJA
POKOK-POKOK
Para pepundhen, para sepuh, para pinisepuh ingkang pantes pinundhi, para pangemban pangembating praja, para satriyaning nagari ingkang pantes kinurmatan, para kadang wredha mudha ingkang bagya mulya, para tamu kakung putri ingkang pantes sinudarsana.
Atur pakurmatan
Keparenga kula mambeng anggen panjenengan sadaya katemben wawan pangandikan, karana kula piniji Bapak Santosa  sekalihan, kinen ngaturaken wudharing gantha babaring sedya, raos suka ebahing manah bingah saha lekasing sedya wigatosing gati ing kalenggahan punika.
Minangka purwakaning atur langkung rumiyin sumangga panjenengan sadaya kula dherekaken atur puji syukur wonten ngarsa dalem Gusti Allah ingkang Maha Agung, karana sih wilasa miwah barkah ingkang rumentah dhumateng panjenengan sadaya dalasan kula saengga taksih saget kempal manunggal kanthi pinayungan karaharjan tebih ing sambekala.
……………………………….
……………………………….
……………………………….
Para lenggah ingkang sinuba ing pakurmatan, madyaning wiwahan punika panjenenganipun Bapak Santosa sekalihan lumantar kula ngambali ngaturaken sugeng rawuh sinarengan raos pãnuwun ingkang tanpa pepindhan, kasuwun tansah lelenggahan kanthi mardu mardikaning penggalih, wondene lekas wekasing sedya wigatosing gati kula aturaken ing mriki, nadyan panjenengan sadaya hambok bilih sampun ngawuningani gatining sedya ing palenggahan punika ingkang sampun sinerat ing kintaka wara punapa dene jawilan.
Nun inggih netepi darmaning asepuh Bapak Santosa sekalihan ing kalenggahan punika mahargya suta hamiwaha siwi, ngentas pitulus kenya putrinipun ingkang sesilih namipun Rr. Sinta Arum kaleksanan dhaup kallyan Bagus Hari Laksana priya tanaya panjenenganipun
Bapak Suseno sekalihan ingkang pidalem ing Sragen ingkang sampun kalampahan ijab miturut satataning adat kanthi pinayungan karaharjan tebih ing sambekala, ingkang punika panyuwunipun
……………………………….
……………………………….
……………………………….
Bapak Santosa (ingkang mengku gati) wonten ngarsa panjenengan sadaya mugi wontena lilaning panggalih para tamu kakung putri paring jurung puja hastawa puji hastuti dhumateng temanten sarimbit anggenya badhe gesang wonten ing alam bebrayan tansah runtut atut miwah bagya mulya sembada ingkang jinangka basuki
kang kaesthi.
Para lenggah kakung putri ingkang satuhu kinurmatan, kaleksananing pahargyan ing kalenggahan punika saged kalampahan karana sih pambiyantunipun para sanak kadang pawong mitra langkung - langkung para warga RT 04 ingkang punika hambok bilih panjenenganipun Bapak Santosa (ingkang mengku gati) mboten saged mangsulaken karana lahir, amung kasumanggakaken wonten ngarsanipun Gusti Ingkang Maha Agung mugi sih kadarman panjenengan dadosa ngamal kasaenan.

……………………………….
……………………………….
……………………………….
Para tamu kakung putri ingkang pantes sinudarsana Bapak Santosa  sekalihan lumantar kula tansah hanglenggana budi dayaning manungsa kirang sampurna, hambok bilih anggenipun nampi kerawuhan panjenengan sadaya, kiranging tanggap tangguh gupuh mugi diagung pangaksama, mboten kekilapan dhumateng para kadang mudha taruna anggenipun sami nawung kridha aleladi wonten ngarsa panjenengan sadaya, hambok bilih wonten kiranging suba sita lumantar kula tansah nyuwun agenging pangaksama panjenengan sadaya.
……………………………….
……………………………….
……………………………….
Hing wasana minangka pepuntoning aturipun Bapak Santosa sekalihan lumantar kula hambok bilih wonten kiranging boja miwah krama mugi para tamu ngluberaken samodra pangaksama ingkang agung, kula minangka talanging basa kathah atur kula ingkang mboten hanuju prana labet kula ugi hanglenggana kiranging seserepan miwah kirang pana dhumateng ing reh suba sita, basa tuwin sastra, kula amung tumadhah lubering pangaksama, salajengipun wekdal kula aturaken wangsul dhateng kadang panatacara.
Akhirul kalam Wassalamu ‘alaikum Wr. Wb.
……………………………….
……………………………….
……………………………….
3.      Sawise deleng pambagyaharja ing dhuwur, coba saiki gawenen kerangka pambagyaharja lamaran!
Ø  Skor Penilaian:
No
Kunci Jawaban
Kriteria Ketepatan
Benar
Setengah
Salah
1
Tema pambagyaharja
5
2,5
0
2
Pokok-pokok isi pambagyaharja


0

-          atur pakurmatan
10
5
0

-          Pambuka//purwakaning atur
10
5
0

-          Isi/wigatining atur
15
7,5
0

-          Pangarep-arep
15
7,5
0

-          Dudutan (nyuwun pangapunten anggenipun nampi para rawuh)
15
7,5
0

-          Panutup (wusananing atur), lan salam panutup
10
5
0
3
Kerangka pambagyaharja
20
7,5
0

Total Nilai
100
50
0

 

F.            Media/ Sumber Pembelajaran

·           www.yuyunsaja.blogspot.com,
·           Buku Pranata Adicara Basa Jawi
·            Pinterbasajawa.co.cc
·           Buku Memetri Basa Jawa Kelas XI
·           Damar Kelas XI (MGMP BASA JAWA SMA DAN MA KOTA SEMARANG)
·           Rekaman  pambagyaharja
                    


                                                                Semarang, 19 Juli 2011                   
Mengetahui,                                                   
Kepala Sekolah                                                           Guru  Mata Pelajaran
                                               

Drs. Waino S, S.Pd,M.Pd                                         Yeni Rahmawati, S.Pd
NIP 19550701 198703 1 003                                     NIP 19800630 200903 2 003
        
 



















RENCANA PELAKSANAAN PEMBELAJARAN   03

Nama Sekolah
:
SMA N 5 Semarang
Mata Pelajaran
:
Bahasa Jawa
Kelas/Program/ Semester
:
XI IPA-IPS/ 1
Pertemuan ke-
:
3
Alokasi Waktu
:
2 X 45 menit
Standar Kompetensi
:
Membaca
Mampu membaca dan memahami  bacaan sastra maupun nonsastra, berhuruf Latin maupun Jawa dengan  berbagai keterampilan dan teknik membaca.

Kompetensi Dasar
:
Membaca pemahaman paragraf berdasarkan letak kalimat utama
Indikator
:
·      Mengidentifikasi letak kalimat utama dalam paragraf
·      Menyebutkan jenis paragraf berdasarkan letak kalimat utama
·      Menunjukkan letak kalimat utama dalam paragraf
·      Menunjukkan letak kalimat penjelas dalam paragraf
·      Menemukan pokok isi paragraf
·      Menjawab pertanyaan berkaitan dengan isi paragraf

Tidak ada komentar:

Posting Komentar