RENCANA PELAKSANAAN PEMBELAJARAN 01
Nama Sekolah | : | SMA N 5 Semarang |
Mata Pelajaran | : | Bahasa Jawa |
Kelas/Program/ Semester | : | XII IPA-IPS/ 1 |
Pertemuan ke- | : | 1 |
Alokasi Waktu | : | 4 X 45 menit |
Standar Kompetensi | : | Mendengarkan Mampu mendengarkan dan memahani wacana lisan nonsastra maupun sastra dalam berbagai ragam bahasa Jawa. |
Kompetensi Dasar | : | 1.1 Mendengarkan sambutan dalam upacara adat pengantin Jawa yang disampaikan secara langsung atau dalam bentuk rekaman |
Indikator | : | · Menyebutkan jenis-jenis sambutan dalam upacara adat pengantin Jawa · Menemukan kata-kata sulit dalam sambutan upacara adat pengantin jawa yang didengarkan · Mengartikan secara lisan kata-kata sulit yang ditemukan dalam sambutan upacara adat pengantin Jawa yang didengarkan · Menemukan isi sambutan dalam upacara adat pengantin Jawa yang didengarkan · Kerja keras Mengidentifikasi persamaan dan perbedaan sambutan dalam upacara adat pengantin Jawa yang didengarkan · Menanggapi secara lisan menggunakan bahasa jawa ragam krama isi sambutan dalam upacara adat pengantin Jawa yang didengarkan |
A. Tujuan Pembelajaran
· Peserta didik Menyebutkan jenis-jenis sambutan dalam upacara adat pengantin Jawa
· Peserta didik Menemukan kata-kata sulit dalam sambutan upacara adat pengantin jawa yang didengarkan
· Peserta didik Mengartikan secara lisan kata-kata sulit yang ditemukan dalam sambutan upacara adat pengantin Jawa yang didengarkan
· Peserta didik Menemukan isi sambutan dalam upacara adat pengantin Jawa yang didengarkan
· Peserta didik Kerja keras Mengidentifikasi persamaan dan perbedaan sambutan dalam upacara adat pengantin Jawa yang didengarkan
· Peserta didik Menanggapi secara lisan menggunakan bahasa jawa ragam krama isi sambutan dalam upacara adat pengantin Jawa yang didengarkan
B. Materi Ajar
Sambutan upacara adat pengantin Jawa.
Tembung mantu bisa ditegesi duwe gawe ngomah-omahake anak, lumrahe anak wadon. Dimantu tegese diomah-omahake utawa dipalakramakake. Diarani diomah-omahake amarga mantu iku nyawijekake anak wadon lan pawongan lanang supaya manggon ing sawijine omah. Diarani palakrama, dumadi saka tembung wong kram kang tegese mlangkah. Dadi tembung palakrama mengku teges mlangkah tumuju menyang madyaning bebrayan anyar supaya bisa awoh kabagyan, kamulyan, lan katurunan. Mula saka iku, jaman biyen ing upacara majemuk utawa dhaup nganggo acara nglangkahi pasangan sapi utawa kebo.
Upacara adat penganten Jawa jaman biyen, wiwit saka ndhodhog kori nganti tekan ngundhuh mantu kabeh ditata. Amarga kabeh sarwa ditata, mula saben acara ana acara sesorah. Sesorah kang magepokan karo adat mantu iku cacahe akeh banget, yaiku:
1. Atur nalika ndhodhog kori (nembung), biasane ora diwara-warakake
2. Atur pasrah paningset lan atur panampa pasrah banyu siraman
3. Atur pasrah banyu siraman lan atur panampa pasrah banyu siraman
4. Atur pasrah calon penganten lanang ing acara midodareni lan atur panampane
5. Atur pamitan ing acara midodareni lan atur waluyane
6. Atur pasrah calon penganten lanang nalika arep ijab lan atur panampane
7. Atur pasrah calon penganten lanang nalika arep majemuk/temu lan atur panampane
8. Atur pasrah penganten sarimbit nalika ngundhuh mantu (sepasaran) lan atur panampane
9. Atur pambagyaharja ing acara siraman, midodaren, majemuk, utawa ing pahargyan, lsp
C. Metode Pembelajaran
Tanya jawab; Inkuiri; Diskusi; Belajar dalam kelompok; dan Penugasan
D. Kegiatan Pembelajaran
No | Kegiatan | Waktu |
1. 2. 3. | Kegiatan Pendahuluan Motivasi: 1. Guru bertanya jawab dengan siswa tentang sambutan 2. Guru bertanya jawab dengan siswa tentang manfaat mendengarkan sambutan Kegiatan Inti 2.1 Eksplorasi · Untuk menumbuhkan rasa ingin tahu, Peserta didik berkelompok dan menyimak sambutan · Guru membimbing peserta didik untuk mengidentifikasi pokok isi sambutan
2.2 Elaborasi
2.3 Konfirmasi · Guru memberikan umpan balik positif atas hasil diskusi dan tanggapan peserta didik mengenai sambutan · Guru melakukan pengamatan atas kinerja peserta didik · Guru memberikan penghargaan atas keberhasilan siswa mendengarkan sambutan dengan baik. · Guru memberi motivasi kepada peserta didik yang belum berpartisipasi aktif Kegiatan Penutup· Guru meminta siswa secara mandiri untuk menyampaikan secara lisan isi sambutan yang didengar 1.1 Penugasan Terstruktur · Guru memberi tugas kepada siswa untuk menjawab pertanyaan-pertanyaan yang berkaitan dengan materi mendengarkan sambutan 1.2 Kegiatan Mandiri Tak Terstruktur · Guru memberi tugas untuk mendengarkan sambutan pada suatu acara baik secara langsung/melalui media elektronik | 10 150 20 |
E. Penilaian Hasil Belajar
Ø Bentuk instrumen
Butir Penilaian:
1. Sebutna jenis-jenis sambutan upacara pengantin Jawa!
2. Tegesana tembung-tembung ing ngisor iki!
3. Sebutna isi sambutan kang tembe korungokna!
4. Sebutna bedane sambutan kang korungokna!
5. Wenehana panyarwe saka isi sambutan kang tembe korungokna!
Ø Kunci Jawaban:
1. Jenis-jenis sambutan upacara manten:
· Atur nalika ndhodhog kori/ nembung, biasane ora diwara-warakake
· Atur pasrah peningset lan atur panampa pasrah paningset
· Atur pasrah banyu siraman lan atur panampa pasrah banyu siraman
· Atur pasrah calon penganten lanang ing acara midodareni lan atur panampane
· Atur pamitan ing acara midodareni lan atur waluyane
· Atur pasrah calon penganten lanang nalika arep ijab lan atur panampane
· Atur pasrah calon penganten lanang nalika arep majemuk/ temu lan atur panampane
· Atur pasrah sarimbit nalika ngundhuh mantu/ sepasaran lan atur panampane
· Atur pambagyaharja ing acara siraman, midodaren, majemuk utawa ing pahargyan, lsp.
2. Kawicaksanan dwija adhedhasar saka tetembungane
3. Kawicaksanan dwija
4. Kawicaksanan dwija
5. Kawicaksanan dwija
Ø Skor Penilaian:
No | Aspek Penilaian | Kriteria Ketepatan | ||
Benar | Setengah | Salah | ||
1 | Jenis-jenis sambutan upacara pengantin Jawa | 10 | 5 | 0 |
2 | Negesi tembung-tembung | 20 | 10 | 0 |
3 | Isi sambutan | 20 | 10 | 0 |
4 | Identifikasi bedane sambutan | 30 | 15 | 0 |
5 | Panyarwe/ panemu siswa | 20 | 10 | 0 |
| Total Nilai | 100 | 50 | |
F. Media/ Sumber Pembelajaran
· www.yeniwae.wongjawa.blogspot.com
· www.yuyunsaja.blogspot.com
· Buku Memetri Basa Jawa Kelas XII
· Damar Kelas XII (MGMP BASA JAWA SMA DAN MA KOTA SEMARANG)
· Rekaman sambutan
Semarang, 22 Juni 2011
Mengetahui,
Kepala Sekolah Guru Mata Pelajaran
Drs. Waino S, S.Pd,M.Pd Yeni Rahmawati, S. Pd
NIP 19550701 198703 1 003
RENCANA PELAKSANAAN PEMBELAJARAN 02
Nama Sekolah | : | SMA N 5 Semarang |
Mata Pelajaran | : | Bahasa Jawa |
Kelas/Program/ Semester | : | XII IPA-IPS/ 1 |
Pertemuan ke- | : | 2 |
Alokasi Waktu | : | 4 X 45 menit |
Standar Kompetensi | : | BERBICARA Mampu mengungkapkan pikiran, pendapat, gagasan, dan perasaan secara lisan sastra maupun nonsastra dengan menggunakan berbagai ragam dan unggah-ungguh bahasa Jawa. |
Kompetensi Dasar | : | 2.1 Menyampaikan sambutan dalam bentuk pasrah panganten atau panampi pasrah panganten dalam upacara adat pengantin Jawa |
Indikator | : | · Menemukan ciri-ciri atur pasrah pengantin jawa · Menemukan ciri-ciri atur panampi pengantin jawa · Melafalkan kata-kata sulit dalam sambutan upacara adat pengantin Jawa · Mengartikan secara lisan kata-kata sulit yang ditemukan dalam sambutan upacara adat pengantin jawa · Menentukan isi sambutan pasrah pengantin dalam upacara adat pengantin jawa · Menyampaikan secara lisan sambutan pasrah pengantin dalam upacara adat pengantin jawa |
A. Tujuan Pembelajaran
· Peserta didik dapat Menemukan ciri-ciri atur pasrah pengantin jawa
· Peserta didik Menemukan ciri-ciri atur panampi pengantin jawa
· Peserta didik Melafalkan kata-kata sulit dalam sambutan upacara adat pengantin Jawa
· Peserta didik Mengartikan secara lisan kata-kata sulit yang ditemukan dalam sambutan upacara adat pengantin jawa
· Peserta didik dapat Menentukan isi sambutan pasrah pengantin dalam upacara adat pengantin jawa
· Peserta didik dapat Menyampaikan secara lisan sambutan pasrah pengantin dalam upacara adat pengantin jawa
B. Materi Ajar
Sambutan dalam bentuk pasrah panganten atau panampi pasrah panganten.
Ing ngarep mau wis diterangake werna-wernaning sesorah ing acara adat penganmten Jawa. Ing antarane sesorah mau ana acara pasrah penganten lanang lan panampa pasrah penganten lanang.
Pasrah penganten lanang ana kang dileksanakake nalika acara midodareni yaiku ing wengi sadurunge acara ijab lan majemuk ditindakake. Ana uga kang adani sadurunge acara ijab kabul, lan uga ana kang dileksanakake sadurunge acara panggih utawa majemuk.
Pasrah calon penganten ing acara midodareni wektune beda karo wektu panggih, mula tetep kudu diadani, dene pasrah calon penganten ing acara ijab lan acara panggih biasane ana ing wektu kang padha. Ijab kobul adakane diterusake acara panggih, utawa yen arep diadani ing sadurunge panggih, becike ora susah dipasrahake sadurunge ijab kabul. Kaya mangkono iku mung kanggo ngringkes wektu bae, nanging yen arep dileksanakake loro-lorone ya ora apa-apa.
Cengkorongan sesorah pasrah penganten utawa nampa pasrah penganten ing upacara adat Jawa, lumrahe kaya kasebut ing ngisor iki.
1. Salam pambuka
2. Pakurmatan
3. Puji syukur marang Gusti Allah
4. Nepungake dhiri kang sesorah
5. Atur salam taklim/kawilujengan rombongan pengiring calon manten
6. Wigatining sedya, yaiku masrahake calon penganten lanang saubarampene
7. Pamuji utawa pangarep-arep
8. Panyuwunan pangapura tumrap kaluwarga calon penganten lanang
9. Panyuwunan pamit (yen mengkone ora ana acara pamitan)
10. Panutup (panyuwunwn pangapura tumrap kang sesorah: masrahake/ nampa)
11. Salam panutup.
C. Metode Pembelajaran
Tanya jawab; Inkuiri; Diskusi; Belajar dalam kelompok; dan Penugasan
D. Kegiatan Pembelajaran
No | Kegiatan | Waktu |
1. 2. 3. | Kegiatan Awal Motivasi:
Kegiatan Inti 2.1 Eksplorasi · Peserta didik menyimak Sambutan pengantin berbahasa jawa dengan baik 2.2 Elaborasi · Peserta didik mencatat hal-hal penting yang berkaitan dengan pidato yang disimak · Peserta didik dengan tanggung jawab berani mencoba menyampaikan sambutan sesuai dengan pelafalannnya · Peserta didik mengartikan kata-kata sulit · Peserta didik menjelaskan isi sambutan secara runtut dan komunikatif · Peserta didik berpidato dengan baik secara mandiri sesuai dengan ragam bahasa Jawa resmi 2.3 Konfirmasi · Guru memberikan umpan balik positif atas hasil kerja mengenai sambutan · Guru melakukan pengamatan atas kinerja peserta didik · Guru memberikan penghargaan atas keberhasilan siswa mencoba berpidato dengan baik. · Guru memberi motivasi kepada peserta didik yang belum berpartisipasi aktif PenutupGuru menunjuk siswa secara mandiri untuk berbicara sesuai unggah-ungguh bahasa Jawa. 3.1 Penugasan Terstruktur Guru memberikan pertanyaan-pertanyaan berkaiatan dengan teks sambutan pasrah penganten 3.2 Kegiatan Mandiri Tak Terstruktur · Guru memberi tugas tidak terstruktur untuk membuat teks sambutan sesuai unggah-ungguh basa Jawa dengan tema Kabudayan sebagai wujud tanggung jawab personal. | 10 150 20 |
E. Penilaian Hasil Belajar
Ø Butir Penilaian:
Wangsulana pitakon-pitakon ngisor iki kanthi premati!
1. Tegesana tembung-tembung ing ngisor iki kanthi premati!
Tidak ada komentar:
Posting Komentar